Epitafium Balthasara Heinricha von Oberg

tekst: Adrian Porwich
fot. Marcin Dyjak OP

Życie i śmierć barona Balthasara Heinricha von Oberg

Przy wejściu do przedsionka zakrystii umieszczono epitafium barona Balthasara Heinricha von Oberga (1600-1654) – przedstawiciela rodu rycerskiego von Obergów, pochodzącego z Dolnej Saksonii, urodzonego 30 stycznia 1600 roku w Nysie. W 1621 roku Balthasar Heinrich nabył posiadłości w Małkowicach (Malkowitz), Sadkowie (Gross Schottgau), Dębniku (Damnig) i Kałkowie (Kalkau), a w 1638 roku uzyskał potwierdzenie stanu szlacheckiego. Po okresie sprawowania funkcji radcy (1632-1641) i kanclerza Urzędu Zwierzchniego księstw śląskich (1641-1650), w 1650 roku objął urząd starosty księstwa wrocławskiego, a w 1651 roku otrzymał tytuł czeskiego barona. Balthasar Heinrich von Oberg zmarł w dniu 28 czerwca 1654 roku.

Forma epitafium i treść inskrypcji epitafijnej

Epitafium wykonano z brązowego marmuru i prawdopodobnie ukończono niedługo po śmierci barona. W górnej części epitafium znajduje się płaskorzeźbione przedstawienie zmarłego, ukazanego w pozycji klęczącej i ze złożonymi rękami, który adoruje Chrystusa Frasobliwego. Zmarłego sportretowano jako mężczyznę z podkręconymi wąsami, kozią bródką i ufryzowanymi puklami włosów opadających na skronie. Baron jest ubrany w sięgający pasa wams, krótką pelerynę i wysokie buty. Ponad postacią zmarłego ukazano jego herb baronowski, czyli trzy lwy idące na tarczy trójdzielnej w pas, którą wieńczą trzy hełmy. Tło sceny stanowi ozdobna drapowana kotara. Dolną część zajmuje rozbudowana inskrypcja, w której podano, że Balthasar Heinrich von Oberg urodził się w dniu 30 stycznia 1600 roku w Nysie – określonej jako miasto biskupie (urbs episcopalis) ze względu na przynależność do domeny biskupów wrocławskich. W treści inskrypcji zawarto również informację o śmierci barona w dniu 28 czerwca 1654 roku. Ponadto tekst wymienia posiadłości zmarłego, a także wskazuje urzędy, które piastował. Tekst kończy się skierowanym do Boga wezwaniem o miłosierdzie dla zmarłego i wszystkich ludzi.

Epitafium jako materialne świadectwo kultu Męki Pańskiej

Warto zwrócić uwagę na umiejscowienie epitafium przy wejściu do przedsionka zakrystii, w której przez wieki mieściła się kaplica Męki Pańskiej. Takie usytuowanie tablicy z płaskorzeźbionym wizerunkiem zmarłego klęczącego przed Chrystusem Frasobliwym nie mogło być przypadkowe. Z tego względu epitafium barona Balthasara Heinricha von Oberga, a także zachowana figura Chrystusa Frasobliwego mogą być postrzegane w charakterze materialnych świadectw ożywionego kultu Męki Pańskiej, który cieszył się znaczącą popularnością w późnym średniowieczu i okresie nowożytnym.